«Առևտրայնություն» տերմինը լատինական արմատներ ունի: Հին Հռոմում «մերկանտ» բառը օգտագործվում էր վաճառականներին ու առեւտրականներին վերաբերելու համար: Italianամանակակից իտալերենում այս բառը պահպանել է նույն իմաստը: Մինչդեռ ֆրանսիացիները մերկանտիլ բառին մի փոքր այլ նշանակություն տվեցին ՝ «եսասեր», «վաճառական»:
Առևտուրը բնավորություն է կամ կյանքի հանգամանքների հետևանք
Մեր ժամանակներում առևտրային մարդ է կոչվում նա, ով առաջին հերթին շահույթ է դնում շահույթների համար, որի համար փողը ամենակարևորն է: Ավելի լայն իմաստով, վաճառական մարդը անսկզբունքային, ագահ խղճուկ է:
Ինչու է մարդը դառնում վաճառական, ինչը կարող է ազդել նրա բնավորության վրա: Այս հարցին դժվար է հստակ պատասխան տալ: Մարդը կարող է դառնալ առևտրային ՝ միևնույն ժամանակ հասնելով ցավոտ ժլատության ՝ շատ պատճառներով: Դասական օրինակներ են Գոգոլի «Մեռած հոգիների» հերոսները ՝ Պլյուշկինը և Չիչիկովը: Ըստ ամենայնի, Պլյուշկինի կերպարում ի սկզբանե կար խոհեմության, տնտեսության միտում, քանի որ հեղինակը շեշտեց, որ իր հերոսը նախկինում խնայող սեփականատեր էր, և ճաշի սեղանի մոտ գնաց հին բաճկոնով: Այնուամենայնիվ, Պլյուշկինը ագահ չէր, իր տնտեսության մեջ աբսուրդի աստիճանի չէր հասնում: Փոփոխությունները, որոնք նրան դարձան կիսախելագար փող փչացնող, տեղի ունեցան մի շարք անձնական ողբերգություններից հետո. Կնոջ և կրտսեր դստեր մահը, ավագ դստեր փախուստը, ով ամուսնացավ սպան իր հոր կամքին հակառակ, վեճեր նրա որդին.
Բժշկության տեսանկյունից նման առևտրայնությունը հոգեկան հիվանդություն է, որը կոչվում է «պաթոլոգիական պահուստ»: Նմանատիպ «Պլյուշկինը» հանդիպում է մեր ժամանակներում:
Ինչ վերաբերում է Չիչիկովին, նա դարձավ վաճառական անձնավորություն, առաջին հերթին ՝ իր հոր ազդեցության տակ, ով սովորեցրեց նրան չվստահել ընկերներին, այլ հավատալ կոպեկի, գնահատել ու փրկել կոպեկը: Այսինքն ՝ բնավորության այս գիծը նրա մեջ ձեւավորվել է մանկուց: Իսկ շրջակա ռուսական իրականության պայմանները միայն նպաստեցին դրա զարգացմանը:
Առևտրայնությունը միշտ վատն է
Պետք չէ անխտիր դատապարտել վաճառականներին, որովհետև վաճառականությունը կարող է տարբեր լինել: Օրինակ, եթե մենք խոսում ենք փողի նկատմամբ խոհեմ, խնայող վերաբերմունքի, խելացի խնայողություն անելու, ծախսեր պլանավորելու, ավելորդ ծախսերից հրաժարվելու ունակության մասին, դրանում ոչ մի վատ բան չկա: Ընդհակառակը, դա լավ է բյուջեի համար և արժանի է ընդօրինակման:
Նման առևտրայնությունն օգնում է խելամիտ տնօրինել ընտանիքի բյուջեն, խնայել մեծ գնումների համար գումար:
Եթե կոմերցիոնիզմը ստանում է չափազանց ժլատության ձև, մարդուն դարձնում է ագահ և անսիրտ, հանուն փողի անազնիվ արարքի ընդունակ, այդպիսի մարդը հաստատ դատապարտման է արժանի: Այստեղ նրան հարգելի պատճառաբանությամբ կարելի է անվանել անսկզբունքային ագահ խեղճ մարդ, որը գնում է «գլխավերեւում»:
